Công nghệ kỹ thuật số đang cho phép áp dụng những cách thức hoàn toàn mới nhằm mang lại giá trị cho khách hàng, thay đổi bối cạnh cạnh tranh và thay đổi nền kinh tế cơ bản của thị trường. Thay đổi công nghệ không có gì là mới – nhưng vòng thay đổi này đang diễn ra với tốc độ nhanh hơn bao giờ hết. Một số chuyên gia về chuyển đổi số cho rằng nguy cơ gián đoạn sẽ là động lực để thực hiện chuyển đổi số; rủi ro đó chắc chắn là có thật.
Tuy nhiên, mặc dù các công nghệ mới có thể là mối đe dọa đối với những doanh nghiệp đã thành lập lâu năm, nhưng cũng có thể tạo ra những cơ hội chưa từng có. Trên thực tế, ngày càng có nhiều chủ doanh nghiệp lo ngại về việc bỏ lỡ cơ hội phát triển nhiều hơn là lo việc doanh nghiệp của họ bị rơi vào quên lãng. Vậy, có thể thấy không phải sự gián đoạn kỹ thuật số đã thúc đẩy các doanh nghiệp chuyển đổi số, mà chính “FOMO kỹ thuật số” đã thúc đẩy quá trình này (FOMO: Nỗi sợ bị mất cơ hội).
Có 4 hình thức chuyển đổi số chứ không phải một
Trong bối cảnh hiện nay, đáng ngạc nhiên là nhiều tập đoàn hay doanh nghiệp vẫn nhìn nhận vấn đề chuyển đổi số một cách hạn hẹp. Cần phải nhìn nhận vấn đề này trên 3 phương diện.
Thứ nhất, chuyển đổi số không nằm ở mỗi quy trình hay văn hóa, mà có bốn hình thức: chuyển đổi quy trình kinh doanh, chuyển đổi mô hình kinh doanh, chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh và chuyển đổi văn hóa doanh nghiệp. Chúng ta thường thấy các doanh nghiệp chỉ tập trung vào chuyển đổi quy trình hoặc chuyển đổi tổ chức. Việc không nhìn nhận được hết tất cả bốn hình thức kể trên là một thiếu sót rất lớn và có thể cản trở quá trình chuyển đổi thực sự của doanh nghiệp.
Thứ hai, chuyển đổi số có bản chất đa chiều, nghĩa là cả bộ máy phải tham gia thực hiện quá trình này. Không chỉ riêng lãnh đạo bộ phận Công nghệ, mà cả lãnh đạo bộ phận Kinh doanh và Nhân sự cũng cần tham gia, bên cạnh đó, còn phải được ủng hộ mạnh mẽ của Giám đốc Điều hành.
Thứ ba, quá nhiều doanh nghiệp tin tưởng một cách sai lầm rằng chuyển đổi số phải bắt đầu bằng chuyển đổi văn hóa doanh nghiệp. Việc chủ trương làm cho doanh nghiệp trở nên đổi mới, nhanh nhạy và được số hóa thực sự là một việc quan trọng, nhưng chuyển đổi văn hoá không nhất thiết phải là bước đi đầu tiên và đơn lẻ của quá trình chuyển đổi số.
Công nghệ đem đến khá nhiều cơ hội lớn, nhưng những doanh nghiệp không nhận ra và thực hiện chuyển đổi số theo cách đa chiều thì có thể bỏ lỡ những cơ hội đó. Dưới đây là phân tích chi tiết về 4 hình thức chuyển đổi số để giúp các chủ doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan và đầy đủ:
Chuyển đổi quy trình kinh doanh
Một trọng tâm đáng kể trong hoạt động của doanh nghiệp là các quy trình kinh doanh. Dữ liệu, phân tích, API, học máy và các công nghệ khác cung cấp cho doanh nghiệp những cách thức mới có giá trị để cải tiến các quy trình trong hoạt động kinh doanh với mục tiêu giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và tăng chất lượng. Chúng ta có thể thấy chuyển đổi quy trình kinh doanh diễn ra ở khắp mọi nơi: các công ty như hãng máy bay Airbus đã sử dụng hệ thống kính với công nghệ hiển thị heads-up display để cải thiện chất lượng kiểm tra máy bay của con người.
Chúng ta cũng có thể thấy những chuyển đổi quy trình trong trải nghiệm của khách hàng, các công ty như Domino’s Pizza đã tổ chức lại quy trình đặt món; ứng dụng Domino’s AnyWare cho phép khách hàng đặt hàng từ mọi thiết bị. Sự đổi mới này đã làm tăng sự thuận tiện cho khách hàng đến mức nó đã giúp Domino’s vượt qua Pizza Hut về doanh số bán hàng.
Nhiều doanh nghiệp cũng đang triển khai các công nghệ tự động hóa quy trình bằng robot để hợp lý hóa các quy trình văn phòng như kế toán và pháp lý. Việc chuyển đổi quy trình có thể tạo ra giá trị đáng kể, và việc áp dụng công nghệ trong những lĩnh vực này đang nhanh chóng trở thành xu thế. Những chuyển đổi này có xu hướng tập trung xung quanh các lĩnh vực cụ thể của doanh nghiệp và thường được dẫn dắt thành công bởi một Giám đốc Công nghệ Thông tin hoặc Giám đốc Kỹ thuật số.
Chuyển đổi mô hình kinh doanh
Một số công ty đang theo đuổi công nghệ kỹ thuật số để thay đổi mô hình kinh doanh truyền thống. Trong khi chuyển đổi quy trình chỉ tập trung vào các lĩnh vực hữu hạn của doanh nghiệp, thì chuyển đổi mô hình kinh doanh lại hướng đến các nền tảng cơ bản về cách phân phối dịch vụ tới khách hàng.
Có rất nhiều ví dụ nổi bật về loại đổi mới này, như việc Netflix định nghĩa lại dịch vụ xem phim của mình, cho đến việc Apple chuyển đổi việc phân phối nhạc qua i-Tunes, và Uber tái tạo lại ngành công nghiệp taxi.
Và mặc dù chưa trở thành hiện thực, nhưng con người cũng đang có rất nhiều nỗ lực trong việc chuyển đổi hoạt động kinh doanh khai thác khoáng sản sang hoạt động hoàn toàn bằng robot. Khi thành công, con người sẽ không cần phải lao động dưới lòng đất nữa.
Bản chất phức tạp và tính chiến lược của những cơ hội này đòi hỏi sự chú tâm và dẫn dắt của chủ doanh nghiệp và lãnh đạo các bộ phận chiến lược/ kinh doanh. Các chương trình chuyển đổi số khi đó thường được đưa ra dưới dạng các dự án riêng biệt, trong lúc doanh nghiệp vẫn tiếp tục vận hành hoạt động kinh doanh theo phương thức truyền thống.
Từ việc thay đổi những nền tảng giá trị cơ bản, các doanh nghiệp thành công trong việc chuyển đổi mô hình kinh doanh sẽ mở ra được những cơ hội phát triển mới đáng kể.
Chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh
Một điểm ít được tập trung – nhưng lại đem đến cơ hội rất lớn – đó chính là chuyển đổi lĩnh vực kinh doanh. Các công nghệ mới đang xác định lại các sản phẩm và dịch vụ, xóa mờ ranh giới ngành và tạo ra các đối thủ cạnh tranh phi truyền thống hoàn toàn mới. Điều mà nhiều chủ doanh nghiệp không đánh giá cao lại chính là cơ hội lớn, chính là áp dụng những công nghệ mới này và mở ra các hoạt động kinh doanh hoàn toàn mới ngoài các thị trường hiện tại. Và thông thường, chính kiểu chuyển đổi này là cơ hội lớn nhất để tạo ra giá trị mới.
Một ví dụ rõ ràng về việc mở rộng lĩnh vực kinh doanh tạo ra giá trị là nhà bán lẻ trực tuyến Amazon. Amazon đã mở rộng sang một thị trường mới với sự ra mắt của Dịch vụ web Amazon (AWS), hiện là dịch vụ cơ sở hạ tầng / điện toán đám mây lớn nhất, trong khi trước đó là vẫn “sân chơi” của những gã khổng lồ công nghệ như Microsoft và IBM.
Lý do khiến Amazon có thể thâm nhập vào lĩnh vực này chính là vì họ có năng lực kỹ thuật số mạnh, bộ nhớ lưu trữ khổng lồ để hỗ trợ hoạt động kinh doanh bán lẻ, cùng với hệ thống hàng nghìn mối quan hệ với các doanh nghiệp trẻ đang phát triển và ngày càng cần các dịch vụ điện toán. AWS không chỉ là một công ty vệ tinh của Amazon, mà là một doanh nghiệp kinh doanh một dịch vụ khác ở một thị trường cũng khác Amazon. Hiện tại, mảng kinh doanh AWS chiếm gần 60% lợi nhuận hàng năm của Amazon.
Có thể lãnh đạo của các doanh nghiệp phi công nghệ thấy mô hình chuyển đổi của Amazon hoặc các công ty kỹ thuật số khác (như Apple hoặc Google) thật đặc biệt. Khả năng tiếp thu và tận dụng công nghệ của họ có thể lớn hơn rất nhiều các công ty khác. Nhưng trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, khoảng cách công nghệ không còn là rào cản nữa. Bất kỳ công ty nào cũng có thể truy cập và có được các công nghệ mới cần thiết để mở ra sự phát triển mới — và còn có thể làm với chi phí rẻ và hiệu quả.
Các công nghệ hợp nhất mở khóa các lĩnh vực kinh doanh mới ngày nay (như trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (Machine learning), internet vạn vật (IoT), thực tế tăng cường (AR), v.v.) không chỉ có nguồn gốc từ các cơ sở cung cấp CNTT truyền thống như Microsoft hoặc IBM mà còn từ một hệ sinh thái khởi nghiệp đang phát triển, nơi sự đổi mới lớn nhất đang diễn ra. Các doanh nghiệp biết cách tiếp cận và tận dụng sự đổi mới này một cách hiệu quả, đặc biệt là từ các nguồn mới, sẽ gặt hái được những lợi ích từ sự tăng trưởng mới.
Bài học rút ra là doanh nghiệp cần nhanh chóng nhận rõ những cơ hội đổi mới lĩnh vực kinh doanh do công nghệ tạo ra, và hiểu rằng doanh nghiệp sẽ luôn luôn có khả năng nắm bắt những cơ hội đó. Vì những cơ hội này liên quan đến việc xác định lại ranh giới kinh doanh, nên việc theo đuổi những cơ hội này thường được đề xuất bởi Bộ phận chiến lược và Giám đốc Điều hành.
Chuyển đổi văn hóa doanh nghiệp
Chuyển đổi số toàn diện và lâu dài đòi hỏi phải xác định lại tư duy, quy trình, nhân lực và năng lực của doanh nghiệp trong lĩnh vực kỹ thuật số. Những tập đoàn hàng đầu cũng nhận ra rằng kỹ thuật số yêu cầu quy trình làm việc nhanh nhạy, thiên về kiểm tra và học hỏi, ra quyết định phi tập trung và phụ thuộc vào hệ sinh thái kinh doanh nhiều hơn. Họ luôn chủ động mang lại sự thay đổi cho doanh nghiệp của mình.
Experian, một doanh nghiệp cung cấp dịch vụ quản trị và phân tích rủi ro tín dụng toàn cầu là một trong những tổ chức chuyển đổi kỹ thuật số thành công nhất. Họ đã chuyển đổi tổ chức của mình bằng cách áp dụng phương pháp phát triển tinh gọn (agile) và hợp tác vào quy trình làm việc, đồng thời thúc đẩy nhân viên chuyển từ tập trung vào thiết bị sang dữ liệu trong phạm vi toàn công ty.
Tương tự, theo ý kiến của người đứng đầu mảng đổi mới thì Pitney Bowes, nhà cung cấp các hệ thống, dịch vụ và giải pháp xử lý thư tín và quản lý tài liệu hàng đầu thế giới với hơn 100 năm tuổi, đã thực hiện chuyển đổi số thành công. Họ trở thành “công ty công nghệ” bằng cách thúc đẩy đổi mới văn hóa, chuyển đổi các giá trị của công ty sang trọng tâm mới là tập trung vào khách hàng.
Nhưng ban đầu, cả hai doanh nghiệp này đều không tập trung hoàn toàn vào tổ chức và văn hóa. Việc chuyển đổi số không giống như việc tạo ra giá trị từ kỹ thuật số. Thay vào đó, các công ty này đã đưa các kỹ năng đổi mới, tư duy kỹ thuật số và phương pháp tinh gọn vào tổ chức của mình, dựa trên các sáng kiến cụ thể để thúc đẩy tăng trưởng.
Experian đã nhận ra tầm quan trọng của việc thiết lập một dự án kỹ thuật số để tạo ra các API nội bộ. Việc này buộc các nhóm phải áp dụng các quy trình làm việc kỹ thuật số, nhưng nó cũng cho họ thấy sức mạnh của kỹ thuật số trong việc thay đổi các quy tắc tổ chức cũ.
Tương tự, Giám đốc Điều hành của Pitney Bowes, ông Mark Lautenbach, cho biết doanh nghiệp của ông bắt đầu chuyển đổi với trọng tâm chính là các dịch vụ hướng tới khách hàng, phát triển đám mây thương mại mới để cho phép khách hàng quản lý và thanh toán các lô hàng tốt hơn.
“Khi bạn đang suy nghĩ về việc chuyển đổi một công ty… hãy cố gắng nhận ra những điều cốt lõi trong đó, những viên ngọc quý mà bạn sở hữu, và rồi bạn có thể xoay chuyển để viết nên chương tiếp theo”, ông phát biểu trong cuộc phỏng vấn với Fortune.
Sự tiến bộ trong các sáng kiến của doanh nghiệp kéo theo những thay đổi về mặt tổ chức như phương pháp phát triển tinh gọn và sự đổi mới. Để thành công, việc chuyển đổi về mặt văn hóa và tổ chức phải được thực hiện trong thời gian dài, nhưng các doanh nghiệp hàng đầu coi đó là kết quả thay vì là điều kiện tiên quyết của quá trình chuyển đổi doanh nghiệp.
Khi sự thay đổi công nghệ gia tăng, các ngành công nghiệp sẽ tiếp tục buộc phải thay đổi. Những doanh nghiệp biết quan tâm và theo đuổi chuyển đổi số theo cách đa chiều sẽ đạt được thành công lớn hơn những doanh nghiệp không dành nhiều sự quan tâm cho vấn đề này.
Babuki sẵn lòng hỗ trợ, tư vấn anh/ chị về các thông tin thị trường hữu ích, đầu tư/ gọi vốn và giải pháp công nghệ. Anh/ chị có thể BẤM ĐỂ GỬI YÊU CẦU TỚI BABUKI.
Nguồn: LinkedIn
Babuki lược dịch và hiệu đính
chuyển đổi số
doanh nghiệp