Dưới ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, công cuộc chuyển đổi số càng chuyển biến mạnh mẽ. Nhiều nỗ lực trong chuyển đổi số đã đạt được bước đà lớn trong thời kỳ đại dịch và thúc đẩy hỗ trợ mô hình làm việc từ xa, cũng như hỗ trợ khách hàng đang trong thời gian cách ly. Các doanh nghiệp khác vì thế cũng buộc phải nhanh chóng áp dụng các mô hình kinh doanh kỹ thuật số để có thể duy trì hoạt động kinh doanh của mình.
Cho dù doanh nghiệp của bạn đang chuyển đổi số, sắp hoàn thành hay chỉ mới bắt đầu, bạn đều cần nhìn nhận rõ xem hiệu quả mình mong muốn là gì và những bước đi của mình đã hợp lý chưa.
Điều gì tạo nên thành công cho chuyển đổi số? Phải chăng là sự chuyển giao hoàn toàn sang sử dụng các công nghệ hỗ trợ chuyển đổi số? Việc triển khai các nền tảng CRM nâng cao? Hay là việc tăng doanh thu và thị phần? Nhiều hơn thế, vì chuyển đổi số không chỉ bao gồm mỗi yếu tố công nghệ, mà còn xuất phát từ nhu cầu & đặc điểm của khách hàng, tư duy, mục tiêu, chiến lược, quy trình và nguồn lực của doanh nghiệp.
12 bước chi tiết được chỉ ra trong bài viết này giúp bạn có được lộ trình xây dựng chiến lược, triển khai và đánh giá việc chuyển đổi số của doanh nghiệp mình. Mục đích chính của doanh nghiệp khi chuyển đổi số cuối cùng vẫn là cải thiện hoạt động kinh doanh – bằng cách mang lại trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng, cải thiện năng suất, loại bỏ những yếu tố gây hiệu quả kém, đảm bảo tuân thủ luật, v.v.
Điều gì làm nên thành công cho chuyển đổi số?
Điều đầu tiên và quan trọng nhất đến từ tư duy của bạn với chuyển đổi số: hiểu rằng những lợi ích kinh doanh không đến trong một sớm một chiều, mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, từ sự tham gia tận tâm của các lãnh đạo doanh nghiệp đến sự hiểu biết sâu sắc về cách các công cụ kỹ thuật số và công nghệ tiên tiến. Khi đã có tư duy đó rồi, lộ trình 12 bước dưới đây sẽ giúp bạn thưc hiện chuyển đổi số hiệu quả.
1. Nghiên cứu về chuyển đổi số
Chuyển đổi sang kinh doanh kỹ thuật số là việc phức tạp đối với hầu hết các tổ chức. Vì thế, chúng ta nên bắt đầu quá trình này bằng cách tìm hiểu về chuyển đổi cũng như các hệ thống và công nghệ. Khi tìm kiếm, bạn có thể nhận được vô số kho dữ liệu về chuyển đổi số – như định nghĩa khái niệm, cách lập kế hoạch, các nhà cung cấp sản phẩm/ dịch vụ và cách phát triển kế hoạch dự án.
Tìm hiểu kĩ về chuyển đổi số là bước đầu tiên trong lộ trình chuyển đổi số cho doanh nghiệp
Giống như trước khi bước chân vào bất kì thị trường nào, hoặc thực hiện thay đổi nào trong doanh nghiệp, khi thực hiện chuyển đổi số, nếu nghiên cứu và hiểu được khái niệm, lợi ích, các loại hình, thách thức, lý do thất bại, nguồn lực cần có, các bước xây dựng chiến lược và lập dự toán, lộ trình thực hiện và đánh giá hiệu quả thì chủ doanh nghiệp sẽ càng chủ động hơn, lựa chọn được bước đi phù hợp, tiết kiệm chi phí và giảm thiểu sai sót cho doanh nghiệp mình.
- Chuyển đổi số là gì? Vì sao doanh nghiệp cần chuyển đổi số?
- Chuyển đổi số Doanh nghiệp: Chiến lược, Lộ trình và Đánh giá hiệu quả
2. Xác định và phân tích các phương thức cụ thể mà chuyển đổi số có thể giúp cải thiện hoạt động kinh doanh
Để xác định được điều này, trước hết bạn cần phân tích cách mà doanh nghiệp đang hoạt động. Ví dụ, muốn biết việc chuyển đổi số sẽ giúp tạo ra trải nghiệm khách hàng tốt hơn như thế nào, bạn cần rà soát kĩ các trải nghiệm khách hàng ở thời điểm hiện tại. Khách hàng gặp sản phẩm, dịch vụ, con người của công ty bạn ở những điểm chạm nào? Họ có sử dụng những đề xuất mà bạn đưa ra không, với tỉ lệ bao nhiêu? Từ đó, bạn tìm hiểu xem việc chuyển đổi số có thể cải thiện những khâu nào để nâng cao trải nghiệm của khách hàng và bằng những phương thức nào.
Nếu mục tiêu của doanh nghiệp là cải thiện sự hợp tác và tăng hiệu quả làm việc của nhân viên, bạn sẽ cần quan sát xem các nhân viên đang tương tác với nhau ra sao và cách tương tác của họ ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc như thế nào. Cần kiểm tra cẩn thận và lập bản đồ quy trình công việc, đồng thời phân tích xem các công nghệ hiện tại có tạo điều kiện hay gây cản trở tới quy trình làm việc không. Tiếp theo, cần xác định những thay đổi nào sẽ giúp cải thiện hiệu quả làm việc và hợp tác của nhân viên.
Lãnh đạo của bộ phận kinh doanh và các quản lý cấp cao sẽ là những người đưa ra ý kiến chuyên sâu về những thay đổi kể trên trong hoạt động kinh doanh. Những phân tích đó sẽ được sử dụng để thiết lập một bộ thước đo mới và xác định xem các công nghệ mới, hoặc các cải tiến mới đối với các công nghệ hiện tại, có giúp doanh nghiệp của mình lập được kế hoạch hiệu quả cho việc chuyển đổi số hay không.
3. Trao đổi với đội ngũ lãnh đạo về kết quả của nghiên cứu ban đầu
Khi bạn đã nghiên cứu và phân tích về chuyển đổi số cũng như các vấn đề về hiệu suất kinh doanh rồi, hãy họp và chia sẻ với các quản lý trong doanh nghiệp để đảm bảo họ hiểu phạm vi của công việc, bao gồm những khía cạnh sau:
- Cơ hội và rủi ro kinh doanh
- Những chiến lược nhằm đạt được các mục tiêu mong muốn
- Các khoản đầu tư cần thiết
- Thời gian cần thiết để hoàn thành việc chuyển đổi
- Tác động của các hoạt động chuyển đổi số đó đối với nhân viên và văn hóa của công ty
- Cách mà những ứng dụng mới sẽ được triển khai cho khách hàng và các bên liên quan chính
Việc trao đổi rõ ràng, thẳng thắn có tác dụng hai chiều: vừa giúp các quản lý cấp cao hiểu được cơ hội và thách thức trước mắt để đồng lòng phối hợp, hỗ trợ, vừa đem lại cho bạn thêm những góc nhìn cụ thể hơn vì họ chính là những người hiểu rõ nhất từng hoạt động chi tiết của công ty. Khi các quản lý cấp cao được lắng nghe, tin tưởng, chia sẻ, họ sẽ là những nhân tố trọng yếu giúp quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp diễn ra hiệu quả.
4. Đề nghị đội ngũ lãnh đạo hỗ trợ chuẩn bị kế hoạch
Việc trao đổi với đội ngũ lãnh đạo của công ty ở bước 3 là rất quan trọng, vì đến bước 4 này, chủ doanh nghiệp sẽ cần họ cùng tham gia vào chuẩn bị chiến lược. Chuyển đổi số không phải câu chuyện ngày một ngày hai và cần sự hợp lực của nhiều phòng ban, cấp bậc, vì vậy sự đồng lòng tham gia chuẩn bị và thực hiện của các nhân tố chính trong công ty sẽ đem lại tác động rất lớn tới hiệu quả, bắt đầu từ việc xây dựng chiến lược.
Bản thân các giám đốc, trưởng bộ phận là những người có chuyên môn và hiểu rõ tình hình hoạt động của doanh nghiệp ở từng khía cạnh: các vấn đề hiện tại, những thuận lợi và khó khăn, cũng như tiềm năng thay đổi, thích ứng của các phòng ban. Chính họ sẽ là cánh tay đắc lực giúp chủ doanh nghiệp lập được kế hoạch chuyển đổi số phù hợp.
5. Lên ngân sách dự án thích ứng với các hoạt động kinh doanh đang thay đổi
Các doanh nghiệp đều quen với việc lập dự toán hay lên ngân sách cho các hoạt động kinh doanh theo năm hay theo quý, nhưng ngân sách cho chuyển đổi số sẽ có nhiều đặc điểm mới mà chủ doanh nghiệp, giám đốc tài chính và các nhà đầu tư cần chú ý. Vì chuyển đổi số bao gồm “chuyển đổi”, sẽ có rất nhiều biến động trong quá trình thực hiện, bao gồm biến động trong hoạt động kinh doanh hiện tại và các thử nghiệm sắp diễn ra, biến động về quy trình, công nghệ, nhân lực và vật lực, cũng như sẽ có những thử nghiệm phải làm lại nhiều lần hoặc thay đổi giữa chừng.
Việc lên một ngân sách có độ linh hoạt, có khả năng “thích ứng” với các thay đổi sẽ giúp cho doanh nghiệp phản ứng kịp thời và tăng tốc thực hiện chuyển đổi số. Nếu những chi phí không lường trước được xuất hiện, hãy đảm bảo ngân sách có thể được điều chỉnh khi cần thiết và ban lãnh đạo nhanh chóng nhận được thông tin về bất kỳ thay đổi nào ngoài kế hoạch.
6. Chọn công nghệ phù hợp với các ưu tiên trong kinh doanh
Những hệ thống, ứng dụng và tài nguyên khác nhau đều cần được kiểm tra và đánh giá trước khi áp dụng. Một dự án chuyển đổi số trong kinh doanh không phải là một loại hoạt động “thử xong rồi mới xem”. Cần phải tiến hành thẩm định trước để giải pháp tốt nhất được lựa chọn. Ngoài ra, chủ doanh nghiệp cũng cần tránh chọn lựa các công nghệ dựa trên các yếu tố “nhất”: mới nhất, hiện đại nhất, nhiều doanh nghiệp áp dụng nhất, giá rẻ nhất… vì chưa chắc các công nghệ đó đã phù hợp với những ưu tiên của doanh nghiệp.
Các yếu tố hàng đầu khi lựa chọn công nghệ trong chuyển đổi số là công nghệ đó phải:
- Giúp công ty đạt được các mục tiêu và ưu tiên kinh doanh của mình
- Cung cấp trải nghiệm tốt nhất có thể cho nhân viên và khách hàng
- Thích ứng với các yêu cầu kinh doanh trong hiện tại và tương lai
- Nằm trong khả năng về nguồn lực của doanh nghiệp
7. Tranh thủ sự hỗ trợ của nhân viên như một phần của quá trình hợp tác
Mặc dù đúng là chuyển đổi số đòi hỏi sự hỗ trợ của các quản lý, nhưng sự hỗ trợ của nhân viên và sự chấp nhận về mặt văn hóa với sự chuyển đổi này cũng quan trọng không kém, vì nhân viên sẽ sử dụng các tài nguyên mới để cải thiện trải nghiệm của khách hàng và chính phương thức làm việc của họ.
Để chuyển đổi số thành công, cần phải có sự nỗ lực chung xuyên suốt trên tất cả các bộ phận trong công ty. Lãnh đạo công ty cần giải thích cách mà các hệ thống mới giúp nhân viên làm việc hiệu quả hơn, hỗ trợ khách hàng dễ dàng hơn, nhanh chóng thích ứng với nhu cầu thay đổi của khách hàng và cung cấp giá trị lớn hơn cho khách hàng so với các phương pháp trước đây.
8. Xây dựng các phương pháp theo dõi và đánh giá
Giống như mọi hoạt động trong doanh nghiệp, chuyển đổi số cũng cần được nhìn nhận đúng hiệu quả thông qua các chỉ số và phương pháp theo dõi, đánh giá. Việc xác định phương pháp này sẽ giúp toàn bộ quản lý và nhân viên trong công ty có cơ sở để tự đánh giá, phản hồi, điều chỉnh, nỗ lực và đề xuất bước đi tiếp theo.
Khi xây dựng các chỉ số nhằm phân tích hiệu suất của chuyển đổi số và chứng minh giá trị của nó đối với công ty, cần xem xét các vấn đề như các khoản đầu tư tiềm năng, thời gian cần thiết để thực hiện dự án, tác động về văn hóa, thay đổi về vận hành và phản ứng của khách hàng.
9. Đào tạo, đào tạo và đào tạo
Để nhận được sự hỗ trợ từ đội ngũ nhân viên trong quá trình chuyển đổi doanh nghiệp dễ dàng hơn, cần có các hoạt động đào tạo và nâng cao nhận thức. Tiến hành đào tạo trực tiếp hoặc đào tạo từ xa tùy thuộc vào ảnh hưởng của dịch Covid-19, và cần đào tạo cho toàn bộ nhân viên, bao gồm cả quản lý cấp cao và những người khác, những đối tượng mà có thể sẽ sử dụng công nghệ và quy trình mới. Việc này đảm bảo rằng nhân viên sẽ cảm thấy thoải mái với hệ thống chuyển đổi số và thậm chí có mong muốn sớm được sử dụng chúng. Từ góc độ văn hóa, sự chấp nhận chuyển đổi đồng nghĩa với thành công.
10. Thử nghiệm, thử nghiệm và thử nghiệm
Trước khi các hệ thống mới chính thức được đưa vào sản xuất, hãy thử nghiệm chúng trên diện rộng để đảm bảo rằng tất cả các trục trặc có thể xảy ra đều được xác định và khắc phục. Yêu cầu nhân viên tham gia vào các hoạt động thử nghiệm, vì họ chính là những người sẽ sử dụng hệ thống. Nếu có thể, hãy mời những khách hàng chính tham gia thử nghiệm vì thông tin của họ rất quan trọng.
11. Luôn chuẩn bị cho các sự kiện ngoài kế hoạch
Như với bất kỳ công nghệ nào khác, doanh nghiệp luôn cần có các kế hoạch khẩn cấp và cách khắc phục để giảm thiểu sự gián đoạn kinh doanh do sự cố công nghệ gây ra. Làm việc với nhà cung cấp sản phẩm và dịch vụ chuyển đổi số để đảm bảo hệ thống của họ được bảo vệ đúng cách, có sẵn các dịch vụ mạng và các phụ kiện dự phòng. Nếu các hệ thống mới dựa trên điện toán đám mây, hãy đảm bảo rằng tất cả các hệ thống và dữ liệu có thể được sao lưu và lưu trữ an toàn để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.
12. Thường xuyên xem xét hiệu quả của dự án chuyển đổi số so với các mục tiêu kinh doanh của công ty
Sau khi bắt đầu tiến hành dự án chuyển đổi số, ở bất kì giai đoạn nào, doanh nghiệp cũng cần kiểm tra và so sánh hiệu quả của dự án với các mục tiêu của mình. Các dữ liệu tài chính và hiệu suất cần được phân tích, trao đổi và báo cáo với ban lãnh đạo thường xuyên để đảm bảo doanh nghiệp có phản ứng kịp thời trước những biến động. Những thông tin này cũng nên được cập nhật cho đội ngũ nhân viên để họ hiểu giá trị đóng góp của mình, những thuận lợi/ khó khăn doanh nghiệp đang gặp phải và có thêm động lực cho những thay đổi tiếp theo.
Nguồn: TechTarget
Babuki tổng hợp, biên dịch và hiệu đính
chuyển đổi số