Một dự án phân tích thị trường thường luôn đi liền với phỏng vấn chuyên sâu. Khi dữ liệu thứ cấp không có sẵn hoặc đã lỗi thời, không sử dụng được nữa, thì nghiên cứu sơ cấp, trong đó bao gồm phỏng vấn các đáp viên là việc nhất thiết phải thực hiện. Phỏng vấn viên cần có những kỹ năng phù hợp thì mới có thể thu thập được những thông tin giá trị. Sau đây, Babuki xin liệt kê 4 kỹ năng cần có khi phỏng vấn phân tích thị trường.
1. Kỹ năng chú ý tới chi tiết
Một bảng câu hỏi phỏng vấn phân tích thị trường thường có rất nhiều câu hỏi và vấn đề cần đề cập. Người phỏng vấn phải cẩn thận ghi nhớ nội dung và đặc biệt để ý đến những chi tiết nhỏ để hiểu đúng 100% ý của câu hỏi. Nếu nội dung đề cập đến một số từ ngữ chuyên ngành, người phỏng vấn có nhiệm vụ chắc chắn phát âm đúng từ đó và tìm hiểu các từ đồng nghĩa.
Ví dụ, phân bón thường được sản xuất theo hai dạng hạt: compound (phức hợp) và trộn (blend). Trên thực tế, người kinh doanh phân bón ở Việt Nam dùng từ “phân 3 màu” và “phân 1 hạt”. Nếu phỏng vấn viên hiểu những thuật ngữ này và các cách gọi thông thường, việc trao đổi cụ thể từng chi tiết trong buổi phỏng vấn sẽ diễn ra dễ dàng hơn.
Phỏng vấn viên cần cẩn thận, để ý đến từng chi tiết khi phỏng vấn phân tích thị trường
Ở một mặt khác, người phỏng vấn phân tích thị trường cần để ý đáp viên đến từ tổ chức như thế nào, có phong cách ra sao để có hướng tiếp cận phù hợp. Nếu người được phỏng vấn là nhân viên từ các Bộ, Ngành nhà nước thì đương nhiên chúng ta cũng phải đóng bộ chu toàn và làm việc một cách trang trọng. Muốn gặp mặt thì phải có công văn, đóng dấu mộc, chữ ký, v.v, và phải chuẩn bị trước cả tháng.
Ngược lại. nếu chúng ta chỉ chuẩn bị phỏng vấn một công ty sản xuất nhỏ thì ta có thể thoải mái hơn, nếu bạn xuất hiện trong trang phục áo vest quần tây có khi lại khiến họ e dè. Nếu cần gặp hay trao đổi thì chỉ một cú điện thoại là có thể hẹn ngay.
2. Kỹ năng lắng nghe
Trong mọi câu chuyện, nếu biết lắng nghe đúng cách thì bạn sẽ có thể khai thác được nhiều thông tin hơn. Người phỏng vấn phân tích thị trường nên có kỹ năng lắng nghe một cách chủ động, tập trung, khiến người đang nói cảm thấy lời nói của mình được ghi nhận và mong muốn chia sẻ thêm nữa.
Kỹ năng lắng nghe tốt sẽ giúp phỏng vấn viên thu thập được thông tin giá trị
Một bí quyết thường được chia sẻ là giữ im lặng sau khi đáp viên nói xong. Thông thường mọi người rất sợ khoảng không im lặng, nên họ sẽ cố gắng nói gì đó để lấp đầy khoảng thời gian này. Nếu bạn nhận thấy đáp viên có nhiều thông tin nhưng hơi dè dặt khi chia sẻ, hãy giữ im lặng thay vì cố hỏi tới, theo thời gian họ sẽ nhanh chóng mở lòng hơn.
Trong khi lắng nghe đáp viên, người phỏng vấn phân tích thị trường cũng dựa vào ngôn ngữ và cử chỉ của họ để xác định cảm xúc, khả năng và mức độ sẵn lòng chia sẻ của đáp viên mà tìm cách ứng xử cho phù hợp.
Nếu bạn thấy ứng viên có vẻ lơ đãng và trả lời rút gọn, hãy khéo léo lôi kéo sự chú ý của họ trở lại và đặt lại câu hỏi theo một hướng mới, giúp họ dễ trả lời hơn. Một ví dụ khác là khi họ tỏ ra sốt ruột và nôn nóng muốn kết thúc sớm, bạn nên nhanh chóng trấn an và chuyển qua tập trung hỏi những câu chủ chốt quan trọng trước.
3. Kỹ năng xây dựng mối quan hệ
Những câu hỏi trong phân tích thị trường thường khá khó và nhạy cảm, không phải ai cũng sẵn sàng chia sẻ chúng với bạn. Đồng thời, chúng ta sẽ dễ cởi mở hơn nếu gặp được người hợp gu và trò chuyện có hứng thú. Vai trò của người phỏng vấn phân tích thị trường là tạo không khí thoải mái giữa hai người và nhanh chóng gây thiện cảm với người nói. Hãy bắt đầu bằng việc chào hỏi với năng lượng tích cực, dùng đúng tên người được phỏng vấn và có thưa gửi phù hợp.
Hãy biến phỏng vấn phân tích thị trường thành một cuộc trò chuyện
Trong khi phỏng vấn, bạn cũng nên biến nó thành một cuộc trò chuyện thay vì chỉ hỏi và trả lời một cách cứng nhắc. Đối với bảng câu hỏi, bạn có thể bày ra trước mặt và liếc nhìn để gợi nhớ nội dung nhưng tuyệt đối không được cầm giấy đọc. Bạn đang trò chuyện, chứ không phải phỏng vấn, đúng không nào?
Cũng đừng quên thêm vào những câu hỏi làm quen và trao đổi về các sự kiện cá nhân để gây dựng mối quan hệ. Hãy cho đáp viên thấy rằng bạn thật sự quan tâm đến họ chứ không chỉ vì nội dung cuộc phỏng vấn vì bạn rất có thể sẽ phải liên lạc lại với họ khi khách hàng cần thêm thông tin. Một mối quan hệ tốt đẹp với đáp viên sẽ giúp bạn rất nhiều để hoàn thành dự án hiện tại và cả các dự án trong tương lai.
4. Kỹ năng tự kiểm tra chất lượng của bài phỏng vấn
Mỗi khi đáp viên trả lời bất kỳ câu hỏi nào, phỏng vấn viên nên hỏi bản thân ba câu hỏi sau:
- Câu trả lời đã đúng với trọng tâm câu hỏi chưa?
- Câu trả lời đã đầy đủ hoàn toàn chưa?
- Câu trả lời đã cung cấp được thông tin sâu sắc chưa?
Nếu chưa thể trả lời “Có” cho ba câu hỏi này, bạn sẽ cần phải tiếp tục hỏi lại để làm rõ hơn. Bạn có thể dùng những câu hỏi đơn giản như “Ý anh/chị là gì?”, “Anh/chị có thể giải thích thêm được không?, “Anh/chị có thể cho em một ví dụ cụ thể?”. Việc tự hỏi bản thân và hỏi thêm ứng viên sẽ rèn cho bạn kỹ năng tự kiểm tra chất lượng của bài phỏng vấn.
Người phỏng vấn phân tích thị trường nên hiểu rằng mục đích cuộc phỏng vấn là thu thập thông tin để giúp khách hàng của mình đưa ra các quyết định chiến lược. Vì vậy mỗi câu hỏi không đơn giản chỉ cần câu trả lời, mà câu trả lời đó phải đúng, đủ và sâu thì mới có giá trị đối với bài phân tích.
Phỏng vấn phân tích thị trường cần đúng, đủ và sâu
Câu trả lời đúng là câu trả lời không lạc đề, đúng trọng tâm câu hỏi. Người phỏng vấn phân tích thị trường phải hướng dẫn và giải thích cho đáp viên nếu họ chưa hiểu rõ câu hỏi. Ngoài ra, câu trả lời đúng là khi bạn đã hiểu rõ được ý của người muốn nói. Nếu câu trả lời có thể được hiểu theo nhiều cách khác nhau, người phỏng vấn cần xác nhận lại.
Câu trả lời đủ là câu trả lời đã bao quát hết mọi yếu tố cần xét đến trong câu hỏi. Ví dụ, khi tìm hiểu về những yếu tố tác động đến việc lựa chọn đơn vị cung cấp thiết bị vệ sinh cho một công trình, nhiều chủ công trình sẽ nói ngay đó chính là giá cả. Lúc này, người phỏng vấn phân tích thị trường cần hỏi thêm về các yếu tố khác như chất lượng, công nợ, giao hàng, bảo hành, bảo trì có quan trọng và ảnh hưởng đến quyết định của đáp viên ở mức độ như thế nào.
Câu trả lời sâu là câu trả lời đã đi đến cùng và cặn kẽ của vấn đề. Quay trở lại ví dụ trên, nếu một đáp viên liệt kê một loạt yếu tố, người phỏng vấn phân tích thị trường vẫn chưa thể dừng ở đây mà cần hỏi thêm mức độ quan trọng của từng yếu tố đó, đâu là chỉ tiêu hàng đầu và vì sao lại lựa chọn như vậy.
5. Tạm kết
Những chia sẻ trên là một phần giúp bạn hình dung những kỹ năng tối thiểu cần có. Phỏng vấn phân tích thị trường vốn là một công việc đặc thù cần phải đích thân trải qua để tích luỹ kinh nghiệm. Chúc bạn có sự chuẩn bị tốt và sẵn sàng với những cuộc phỏng vấn chuyên sâu của mình.
Bài viết cùng chủ đề:
Cần lưu ý những gì khi hợp tác với công ty phân tích thị trường?
Bốn thử thách trong phân tích thị trường
Babuki sẵn lòng hỗ trợ, tư vấn anh/ chị về các thông tin thị trường hữu ích, đầu tư/ gọi vốn và giải pháp công nghệ. Anh/ chị có thể BẤM ĐỂ GỬI YÊU CẦU TỚI BABUKI.
phân tích thị trường