Việt Nam là vùng đất tiềm năng cho các công ty thương mại điện tử nước ngoài vì dân số trẻ, tỷ lệ thâm nhập Internet cao (xếp thứ 17 trên thế giới) và tỷ lệ thâm nhập điện thoại thông minh ngày càng tăng.
Millennials (hay còn gọi là thế hệ Y, khái niệm dùng để chỉ những người sinh ra trong khoảng thời gian từ 1980 đến những năm đầu thập niên 2000 (18-35 tuổi)), được coi là dân số mục tiêu của các công ty thương mại điện tử, chiếm 30% dân số Việt Nam (khoảng 30 triệu người). Sự thâm nhập của Internet được dự báo sẽ tăng đều đặn, với tỷ lệ người dùng Internet đạt 75% vào năm 2022.
Dịch vụ Internet xuất hiện lần đầu tiên tại Việt Nam vào năm 1997. Tuy nhiên, ba năm sau, tỷ lệ sử dụng Internet vẫn không đáng kể với tỷ lệ thâm nhập 0,2% tại địa phương. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi mạnh mẽ trong những năm qua. Trong năm 2019, khoảng 64 triệu người Việt Nam, hơn một nửa dân số, đã được kết nối với Internet. Mặc dù bắt đầu muộn, tỷ lệ thâm nhập của Việt Nam (66%) trong năm 2019 hiện cao hơn mức trung bình của thế giới (56%).
Sau khi gia nhập WTO năm 2007, Việt Nam đã cho phép các nhà đầu tư nước ngoài thành lập 100% công ty nước ngoài. Điều này đã thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm các nhà bán lẻ thương mại điện tử. Vì thương mại điện tử dự kiến sẽ sớm trở thành một phần quan trọng của ngành thương mại của Việt Nam, các tên tuổi lớn như Lazada, Shopee (Sea Limited) và gần đây, Amazon, đã nắm bắt cơ hội thị trường và thâm nhập và hoạt động tại Việt Nam.
Năm 2017, thị trường thương mại điện tử Đông Nam Á đã tăng trưởng 35% mỗi năm, nhanh hơn 2,5 lần so với Nhật Bản. Việt Nam đứng thứ 4 về mua sắm trực tuyến tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương và dự kiến sẽ tiếp tục bùng nổ trong những năm tới, với doanh số ước tính đạt 8,1 tỷ EUR vào năm 2020.
Bối cảnh kỹ thuật số Việt Nam
Việt Nam lần đầu tiên kết nối với Internet vào tháng 11 năm 1997. Trong hơn 20 năm qua, Việt Nam đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng người dùng Internet. Theo Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Việt Nam có khoảng 64 triệu người dùng Internet trong năm 2019, tương đương tỷ lệ thâm nhập Internet là 66%, cao hơn mức trung bình toàn cầu là 56%.
Điều này đặt Việt Nam lên vị trí hàng đầu của các nước châu Á và con số dự kiến sẽ tiếp tục tăng với tốc độ nhanh, nhờ các dịch vụ băng thông tương đối linh hoạt và chi phí dữ liệu di động thấp. Với khả năng tiếp cận Internet ngày càng tăng, ngày càng nhiều người sẽ có cơ hội truy cập và sử dụng các dịch vụ thương mại điện tử.
Một số ứng dụng thương mại điện tử tại Việt Nam
Sự gia tăng của việc áp dụng Internet này có thể một phần là do tỷ lệ thâm nhập điện thoại thông minh cao của đất nước. Trong năm năm qua, Việt Nam đã chứng kiến sự gia tăng quyền sở hữu điện thoại thông minh, nhờ sự phổ biến của điện thoại thông minh và sự gia tăng của thu nhập khả dụng trên đầu người.
Theo thống kê của Google, gần 96% dân số sử dụng Internet tại Việt Nam sử dụng điện thoại thông minh. Vì điện thoại thông minh là chìa khóa để tiến hành các hoạt động thương mại điện tử trực tuyến, sự gia tăng quyền sở hữu điện thoại thông minh sẽ có ảnh hưởng sâu sắc đến bối cảnh thương mại điện tử.
1. Thương mại điện tử B2C
Như đã đề cập trong bài viết về tổng quan thị trường bán lẻ Việt Nam, ngành bán lẻ tại Việt Nam bao gồm ba kênh chính: truyền thống, hiện đại và trực tuyến. Bài viết này sẽ được dành riêng cho việc nghiên cứu kênh bán lẻ trực tuyến, hoặc Thương mại điện tử B2C, với một tổng quan ngắn gọn về kênh thương mại điện tử B2B mới nổi.
Tổng quan về thương mại điện tử B2C
Thương mại điện tử được định nghĩa trong Nghị định 52/2013 / ND-CP như sau:
Hoạt động thương mại điện tử có nghĩa là tiến hành một phần hoặc toàn bộ quá trình hoạt động thương mại bằng các phương tiện điện tử được kết nối với Internet, mạng viễn thông di động hoặc các mạng mở khác.
Việt Nam hiện có một trong những thị trường thương mại điện tử B2C phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm trong 5 năm gần đây là 32,3%, tương đương với quy mô thị trường 7,3 tỷ EUR vào năm 2019.
Ngành thương mại điện tử tại Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục tăng nhanh với tốc độ tăng trưởng dự báo là 14% cho đến 2020, chiếm 5,2% tổng doanh số bán lẻ. Mặc dù thị phần của Thương mại điện tử vẫn còn khá nhỏ, với dân số trẻ hiểu biết về kỹ thuật số, (ví dụ, Millennials, sinh từ năm 1981 đến 1996; và Thế hệ Z, sinh từ 1997 đến 2010) và tỷ lệ thâm nhập điện thoại thông minh cao, chuyển đổi từ bán lẻ offline sang bán lẻ trực tuyến dường như không thể tránh khỏi.
Nhận thức được cơ hội này, nhiều công ty, cả trong nước và quốc tế, đã đầu tư đáng kể để có được lợi thế tiên phong. Sự hiện diện của các công ty này đã làm cho thị trường thêm năng động và cạnh tranh, đặc biệt là khi không có người dẫn đầu thị trường rõ ràng. Bối cảnh cạnh tranh và thông tin của những “người chơi” chính được thảo luận thêm trong phần Bối cảnh cạnh tranh dưới đây.
Cấu trúc thương mại điện tử B2C
Các trang web thương mại điện tử chiếm phần lớn các hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam, mặc dù các chợ điện tử đang trở nên phổ biến. Các trang web đấu giá trực tuyến và các trang web quảng cáo trực tuyến vẫn là một phần quan trọng trong bối cảnh thương mại điện tử.
Người tiêu dùng Việt Nam đang mua sắm trực tuyến thông qua hai phương tiện khác: nền tảng truyền thông xã hội và ứng dụng di động. Trong khi các nền tảng truyền thông xã hội khá phổ biến đối với người tiêu dùng Việt Nam, thương mại di động vẫn là một xu hướng mới nổi.
MẠNG XÃ HỘI là một hệ thống thông tin cung cấp cho người dùng các dịch vụ như lưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻ và trao đổi thông tin, bao gồm cung cấp trang web cá nhân, diễn đàn, trò chuyện trực tuyến, chia sẻ âm thanh và video và các thiết bị tương tự khác (Nghị định 72/2013).
ỨNG DỤNG DI ĐỘNG chỉ ra một ứng dụng được cài đặt trên thiết bị di động được kết nối với mạng cho phép người dùng truy cập cơ sở dữ liệu của thương nhân, tổ chức và cá nhân để mua và bán hàng hóa và cung cấp hoặc sử dụng dịch vụ. Ứng dụng di động bao gồm ứng dụng bán hàng hóa và ứng dụng cung cấp dịch vụ thương mại điện tử. (Thông tư 59/2015)
Phương thức thanh toán
So với ngành thương mại điện tử, bối cảnh thanh toán thương mại điện tử tụt lại phía sau đáng kể. Tỷ lệ sử dụng thẻ tín dụng vẫn còn thấp ở Việt Nam và giao hàng trả tiền mặt tiếp tục là phương thức thanh toán được ưa thích. Mặc dù sự gia tăng gần đây trong việc sử dụng thẻ tín dụng, không có khả năng hành vi của người tiêu dùng sẽ thay đổi trong tương lai gần. Thiếu niềm tin là một rào cản đáng kể đối với việc áp dụng các phương thức thanh toán trực tuyến.
Tỷ lệ sử dụng thẻ tín dụng trên các kênh thương mại điện tử ở Việt Nam vẫn còn thấp
Logistics
Logistics và giao hàng là một thách thức không ngừng đối với ngành Thương mại điện tử tại Việt Nam do vận chuyển chậm (ví dụ: một xe tải chở hàng từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Hà Nội có thể mất tới ba ngày) và ưu tiên thanh toán bằng tiền mặt lúc giao hàng. Sự kết hợp giữa ngành công nghiệp thương mại điện tử đang bùng nổ và cơ sở hạ tầng hậu cần kém phát triển đã thúc đẩy các công ty đầu tư đáng kể vào lĩnh vực này, dự đoán dẫn đến mức tăng trưởng ấn tượng 42% trong năm 2018-2022.
Cơn sốt vàng thương mại điện tử này đã dẫn đến một bối cảnh logistics đông đúc và cạnh tranh với hơn 50 nhà cung cấp tính đến năm 2017, từ các dịch vụ chuyển phát nhanh truyền thống (ví dụ: Viettel, EMS và VNPost) đến các công ty khởi nghiệp (ví dụ: giaohangnhanh, supership và giaohangtietkiem ) và “người chơi” quốc tế (ví dụ: Thương mại điện tử DHL, Grab Express và Lazada Express).
Với tiền mặt lúc giao hàng là phương thức thanh toán ưa thích, điều quan trọng đối với các doanh nghiệp thương mại điện tử là thiết lập một mạng lưới giao hàng và giao hàng đáng tin cậy.
Mặc dù các công ty lớn thường có bộ phận giao nhận và logistics chuyên trách chịu trách nhiệm thực hiện các đơn đặt hàng (ví dụ: Lazada là công ty thương mại điện tử đầu tiên tại Việt Nam có công ty giao hàng riêng có tên là LEX – Lazada Express), phần lớn các công ty sử dụng dịch vụ bên thứ ba. Các doanh nghiệp nhỏ và các cửa hàng cá nhân dựa vào các nhà cung cấp bên thứ ba và các chủ hàng tự do để giảm thiểu vốn hoạt động.
2. Thương mại điện tử B2B
Thương mại điện tử giữa các doanh nghiệp (B2B) vẫn còn khá mới ở Việt Nam, nhưng nó nhận được nhiều sự quan tâm và hỗ trợ từ chính phủ. Trong những năm gần đây, chính phủ đã có những hành động để đáp ứng sự phát triển và phát triển của ngành thương mại điện tử B2B.
Thương mại điện tử tại Việt Nam nằm trong khuôn khổ của hoạt động xuất nhập khẩu, dựa trên giả định rằng Thương mại điện tử là kênh hiệu quả về thời gian và chi phí cho thương mại xuyên biên giới, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ có nguồn tài chính hạn chế. Năm 2016, 32% doanh nghiệp tại Việt Nam hợp tác với các công ty nước ngoài thông qua các kênh trực tuyến.
Thuocsi.vn, một trong những trang thương mại điện tử B2B tiên phong trong ngành Dược phẩm
Việt Nam là thành viên của nhiều cộng đồng kinh tế và đã tham gia một số hiệp định thương mại tự do (FTA) bao gồm FTA Việt Nam-Hàn Quốc (VKFTA), Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam – Nhật Bản (VJEPA), Liên minh kinh tế Việt-Âu (VCUFTA), và FTA châu Âu-Việt Nam (EVFTA). Với sự hỗ trợ của các FTA này, thương mại điện tử B2B dự kiến sẽ tăng trưởng đáng kể trong tương lai gần.
Thị trường béo bở của Việt Nam đã thu hút sự chú ý của “người chơi” quốc tế: Alibaba hiện cho phép 500 đến 600 nhà xuất khẩu Việt Nam bán trên nền tảng của mình và Amazon đã thông báo rằng họ sẽ cung cấp dịch vụ thương mại điện tử cho Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), một nhóm bao gồm 140 doanh nghiệp địa phương, để bán và xuất khẩu sản phẩm của họ.
3. Dịch vụ thương mại điện tử
Thương mại điện tử cũng là một kênh tiềm năng cho các dịch vụ như du lịch trực tuyến, giải trí trực tuyến, chơi game trực tuyến đến các dịch vụ giáo dục trực tuyến.
Du lịch trực tuyến tại Việt Nam vẫn còn trong giai đoạn trứng nước. Nhưng khi Việt Nam trở thành một điểm đến sinh lợi hơn, nhu cầu dự kiến sẽ tăng lên. Theo VECOM, tỷ lệ đặt phòng qua các đại lý du lịch trực tuyến có mức tăng trưởng hàng năm trên 30%, tăng từ 20% trong năm 2016.
Tuy nhiên, thị trường hiện đang bị chi phối bởi những “người chơi” nước ngoài như Agoda và Booking, cùng nhau nắm giữ 80% thị phần. Những trang web này là phổ biến rộng rãi trong số khách du lịch trong và ngoài nước.
Agoda là một trong những trang thương mại điện tử lớn trong ngành du lịch
Do sự thâm nhập Internet ngày càng tăng ở Việt Nam, giải trí trực tuyến (vé xem phim, vé sự kiện) đã tăng lên đều đặn, chiếm một phần nhỏ nhưng ngày càng đáng kể trong tổng giá trị thương mại điện tử. Thị trường mới nổi này bị chi phối bởi những người chơi nước ngoài như CGV cho vé xem phim và Ticketbox cho vé sự kiện.
Tuy nhiên, nó được dự đoán sẽ trở nên năng động hơn khi có nhiều người chơi tham gia vào thị trường. Nhưng với tỷ lệ sử dụng thẻ tín dụng thấp của Việt Nam, không rõ liệu giải trí trực tuyến có cất cánh được hay không.
Thị trường trò chơi trực tuyến của Việt Nam là một trong những thị trường lớn nhất ở Đông Nam Á với hơn một phần ba dân số chơi các trò chơi trực tuyến. Tuy nhiên, 80% số trò chơi này được nhập khẩu từ Hàn Quốc và Trung Quốc, và không có trò chơi phổ biến ùng ngôn ngữ tiếng Việt.
Mặc dù giáo dục trực tuyến (E-learning) đã đến Việt Nam một thập kỷ trước, nhưng nó chỉ mới cất cánh gần đây. Tính đến nay, đã có khoảng 250 công ty khởi nghiệp giáo dục trực tuyến, có thể được chia thành ba nhóm:
- Ngoại ngữ: ESL thống trị thị trường, nhưng các khóa học tiếng Nhật, Trung Quốc và Hàn Quốc đang gia tăng. Ví dụ: tienganh123.com và tiengnhatonline.edu.vn
- Chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia: bao gồm các khóa học về toán học, vật lý, văn học, hóa học và sinh học. Ví dụ: hocmai.vn
- CNTT và kỹ năng mềm: Người Việt Nam đã bắt đầu chú ý hơn đến những điều này để cải thiện nghề nghiệp của họ. Ví dụ: kyna.vn
Mặc dù dịch vụ thương mại điện tử chắc chắn có triển vọng ở Việt Nam, nhưng chúng vẫn đang ở giai đoạn đầu.
Thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang phát triển vô cùng nhanh chóng. Mời độc giả cùng đọc thêm thông tin về xu hướng, động lực, rào cản, cơ hội và thách thức của thương mại điện tử tại Việt Nam.
Babuki sẵn lòng hỗ trợ, tư vấn anh/ chị về các thông tin thị trường hữu ích, đầu tư/ gọi vốn và giải pháp công nghệ. Anh/ chị có thể BẤM ĐỂ GỬI YÊU CẦU TỚI BABUKI.
bán lẻ
phân tích thị trường
Thương mại điện tử